Công nghệ số và thương mại điện tử: Động lực tăng trưởng mới cho xuất khẩu

Trong khuôn khổ Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất – 2025, ngày 27/10/2025, tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức Hội thảo Nâng tầm doanh nghiệp Việt Nam qua ứng dụng công nghệ số và kết nối thị trường toàn cầu “Go Digital – Go Global”.

Tham dự Hội thảo có ông Vũ Bá Phú – Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương; ông Bùi Huy Hoàng – Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và công nghệ số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương; ông Phạm Xuâng Tùng – Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cao Bằng; cùng đại diện các đơn vị thuộc Bộ Công Thương, các Hiệp hội, ngành hàng, tổ chức xúc tiến thương mại cùng đại diện các doanh nghiệp, chuyên gia trong và ngoài nước.

Xu hướng phát triển công nghệ số và thương mại điện tử

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Vũ Bá Phú cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số đã trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Đối với Việt Nam, công nghệ số và thương mại điện tử không chỉ là xu hướng mà đã trở thành động lực tăng trưởng mới cho xuất khẩu, giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng toàn cầu, giảm chi phí trung gian và gia tăng giá trị thương hiệu.

Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, Cục Xúc tiến thương mại đã và đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số trong xúc tiến thương mại, kết nối với các sàn thương mại điện tử lớn trong và ngoài nước.

Theo đó, Hội nghị Nâng tầm doanh nghiệp Việt Nam qua ứng dụng công nghệ số và kết nối thị trường toàn cầu là một trong những hoạt động trọng tâm trong chuỗi chương trình “Go Digital – Go Global” mà Cục Xúc tiến thương mại chủ trì nhằm đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

“Cục Xúc tiến thương mại luôn tích cực đồng hành cùng doanh nghiệp, phối hợp với các đối tác trong và ngoài nước để mở rộng mạng lưới xúc tiến thương mại số, đào tạo nguồn nhân lực số, và xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu thông minh, góp phần thực hiện mục tiêu chuyển đổi số quốc gia và nâng cao vị thế hàng Việt Nam trên thị trường toàn cầu“, ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh.

Chia sẻ về cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp Việt trong thương mại điện tử xuyên biên giới, ông Bùi Huy Hoàng – Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và công nghệ số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, những năm gần đây, cùng với sự phát triển của thương mại điện tử nói chung, thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đã trở thành xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ. Theo báo cáo của Cognitive Market Research, quy mô thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu năm 2024 đạt gần 800 tỷ USD và dự báo sẽ tăng trưởng với tốc độ trung bình khoảng 30,5% trong giai đoạn 2024 – 2031.

Thời gian qua, các doanh nghiệp Việt Nam đã triển khai các hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới đối với các thị trường như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc,… cùng với đó, cũng quan tâm, xây dựng định hướng, chiến lược xuất khẩu thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới đối với một số thị trường mới nổi như ASEAN, Trung Đông, Nga,…

“Có thể nói, thương mại điện tử xuyên biên giới không còn mới mẻ, tuy nhiên, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam vẫn chưa ứng dụng thương mại điện tử xuyên biên giới một cách hiệu quả và mang lại lợi ích thiết thực”, ông Bùi Huy Hoàng nhấn mạnh.

Ứng dụng công nghệ số, thương mại điện tử để kết nối thị trường

Theo đó, tại Hội thảo đã ra một số giải pháp ứng dụng công nghệ số để kết nối thị trường. Ông Nguyễn Văn Dũng – Chủ tịch, Tổng Giám đốc sàn thương mại điện tử Hi1 thuần Việt chia sẻ, mô hình sàn thương mại điện tử Hi1 F2C (Factory to consumer – từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng) được xây dựng trên cơ sở thuần Việt với 3 nguyên tắc: (i) thuần Việt về nguồn hàng; (ii) thuần Việt về công nghệ; (iii) thuần Việt về mục tiêu – giảm chi phí tiêu dùng, tăng lợi nhuận cho nhà sản xuất, tạo sinh kế tốt cho cộng đồng người Việt trên 34 tỉnh, thành phố.

Khác với các sàn thương mại điện tử khác, Hi1 sẽ không thu phí sàn trong suốt quá trình hợp tác với người bán hàng sẽ giúp giảm từ 20-30% chi phí hàng hóa khi đến tay người mua hàng mà không cần trợ giá hay khuyến mại. Theo đó, người tiêu dùng sẽ được mua hàng Việt với giá cả hợp lý, nhà sản xuất và hợp tác được bán hàng trực tiếp, minh bạch. Bên cạnh đó, Hi1 đang phối hợp với Alibaba.com và Arobid nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng hóa ra thị trường nước ngoài. Đồng thời cũng hợp tác toàn diện và chiến lược với Ngân hàng VPBank nhằm chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính của sàn cũng như hỗ trợ người bán hàng quản lý hoạt động kinh doanh của mình.

Về phía Alibaba.com, bà Nguyễn Thị Phương Uyên – Giám đốc Marketing Alibaba.com Việt Nam chia sẻ, Alibaba.com là nền tảng thương mại điện tử B2B – kết nối giữa nhà mua hàng sỉ và nhà bán hàng sỉ, hỗ trợ các doanh nghiệp có mong muốn xuất khẩu ra thị trường nước ngoài.

Hiện tại, trên nền tảng Alibaba.com đang phục vụ khoảng 300 triệu nhà mua hàng B2B quốc tế, trong đó, có 50 triệu nhà mua hàng tích cực hoạt động thường xuyên, trải dài trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, đặc biệt tập trung tại các thị trường chính như Hoa Kỳ, Trung Nam Mỹ, Canada, Vương quốc Anh, châu Phi, ASEAN, Trung Quốc, Australia,…

Theo đó, doanh nghiệp khi tham gia Alibaba.com sẽ không chỉ tiếp cận các thị trường mà doanh nghiệp mong muốn, mà còn có cơ hội mở rộng xuất khẩu ra nhiều thị trường khác trên toàn cầu.

Bà Nguyễn Thị Phương Uyên nhấn mạnh, sự thay đổi của chuỗi cung ứng cho phép nhà mua hàng quốc tế thay đổi nhà cung cấp, theo đó, nhà bán hàng muốn tham gia vào “sân chơi” toàn cầu phải mở rộng, theo đuổi chiến lược đa dạng hóa thị trường.

Theo ông Trịnh Khắc Toàn – Giám đốc khu vực miền Bắc Amzazon Global Selling, việc bắt đầu một hành trình trên một nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới không phải là khó, nhưng để xây dựng được thương hiệu, chinh phục được các nhà mua hàng và đảm bảo kinh doanh bền vững thì không phải hành trình dễ dàng.

Hiểu được điều đó, Amazon Global Selling đã thành lập đội ngũ hỗ trợ tư vấn kinh doanh để đồng hành với doanh nghiệp, hỗ trợ các nhà bán hàng, các thương hiệu Việt Nam từ kỹ thuật bán hàng đến cổ vũ tinh thần để các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng thành công và chinh phục các thị trường thông qua nền tảng Amazon.

Khẳng định thương mại điện tử có những sự hỗ trợ nhất định giúp các nhà bán hàng phát triển, tuy nhiên, ông Bùi Huy Hoàng vẫn thẳng thắn nhận định, sự hỗ trợ này là có giới hạn và không thể kéo dài lâu. Từ đó, ông Bùi Huy Hoàng đưa ra một số khuyến nghị cho các doanh nghiệp, cụ thể: (i) Tập trung lựa chọn sản phẩm một cách phù hợp với từng thị trường, từng đối tượng tiêu dùng tại thị trường mục tiêu; (ii) Xác định mô hình thương mại điện tử xuyên biên giới (B2B, B2C, B2B2C, D2C,…) và tập trung nguồn lực đầu tư cho mô hình kinh doanh thông qua thương mại điện tử; (iii) Tập trung phát triển nhân lực thương mại điện tử nói chung cũng như nhân lực cho thương mại điện tử xuyên biên giới; (iv) Tăng cường hợp tác với các đối tác thương mại điện tử tại quốc gia nhập khẩu, một mặt giúp tiết kiệm chi phí, mặt khác nắm bắt được nhu cầu thị trường một cách nhanh hơn.